رانندگی در هنگام خواب آلودگی

دکتر آنیا رحیمی گلخندان
متخصص طب کار- فلوشیپ طب خواب

خواب آلودگی درزمره عوامل مهم در بروز حوادث ترافیکی و هزینه های سنگین ناشی از آن می باشد. باید یادآور شد که علاوه بر خواب آلودگی طبیعی در برخی ساعات روز، برخی بیماری هایی نیز وجود دارند که خود باعث خواب آلودگی فرد حین رانندگی و بروز تصادفات مرگبار می شوند. بالغ بر 22 درصد حوادث ترافیکی به علت اختلالات خواب رخ می دهد.

خواب آلودگی افراطی روزانه شایع ترین تظاهر روزانه اختلالات تنفسی حین خواب است که بر روی عملکرد رفتاری و شناختی افراد تاثیر منفی زیادی می گذارد. 24 درصد از بزرگسالان جامعه مبتلا به اختلالات تنفسی حین خواب هستند که با افزایش سن نیز بر تعداد مبتلایان افزوده میشود. بیمارانی که از این اختلالات رنج می برند در مقایسه با افراد سالم در معرض افزایش ریسک ابتلا به خواب آلودگي افراطي رورانه، عوارض عصبي رواني و هم چنين افزايش احتمال تجربه تصادفات رانندگي و حوادث شغلي هستند.

از جمله اختلالات خواب منجر به خواب آلودگی نارکولپسی می باشد.در جریان نارکولپسی کیفیت زندگی افراد تحت تاثیر قرار می گیرد. مهم ترین عواقب ناشی از بیماری ، خطرات ناشی از خواب آلودگی شدید و حملات خواب و در نتیجه خطر بالای حوادث و تصادفات مرگبار حین رانندگی است. نزدیک به 40 درصد بیماران نارکولپتیک سابقه ای از تصادفات مرتبط با خواب آلودگی را ذکر می کنند که این حدود 4 برابر جمعیت عادی است. در بیمارانی که کاتاپلکسی و فلج خواب دارند، خطر تصادفات افزایش پیدا می کند.

بیشترین میزان خواب آلودگی در نیمه های شب بین ساعت 2 تا 4 صبح و دیگری که شدت کمتری دارد در ساعات بعدازظهر بین 2 تا 3 بعدازظهر رخ می دهد. بررسی ها نشان داده است که تصادفات رانندگی در این ساعات که اوج خواب آلودگی افراد می باشد، افزایش می یابد. بنابراین لازم است برای مقابله با خستگی خواب آلودگی در حین رانندگی به توصیه های زیر دقت شود:

• قبل از شروع رانندگی خواب کافی داشته باشید.
• در صورت احساس خواب آلودگی خودرو را متوقف کنید و چرت کوتاهی به مدت 22 دقیقه داشته باشید.
• بیش از ۸ تا ۱۰ ساعت در روز رانندگی نکنید.
• در زمان مناسب غذای مناسب بخورید. میوه، اسنک بهداشتی و سالم و غذای با چربی و شیرینی کم غذاهای مناسبی می باشند.
• قبل و حین رانندگی داروهای خواب آور، آرام بخش، آنتی هیستامین و داروهای حاوی الکل مصرف نکنید.

نتیجه گیری

وقفه تنفسی حین خواب و نارکولپسی، احتمال رخداد حوادث رانندگی را 3 تا 4 برابر افزایش می دهند. از سویی دیگر می دانیم که سوانح رانندگی عامل بیش ترین سال عمر از دست رفته در کشور و در زمره مهم ترین عوامل مرگ و میر محسوب می شوند. بنابراین آگاهی افراد مبتلا به اختلالات خواب از این بیماری ها، نشانه های آن و در نتیجه مراجعه به موقع جهت تکمیل تشخیص و درمان بسیار حایز اهمیت می باشد. تشخیص و درمان به موقع اختلالات خواب اشاره شده می تواند از بروز تصادفات، مرگ و میر و معلولیت های ناشی از حوادث ترافیکی پیش گیری نماید.