پرسشنامه‌های پرکاربرد در تشخیص اختلالات خواب

۱٫ پرسشنامه پیتزبورگ کیفیت خواب (Pittsburgh Sleep Quality Index – PSQI):

• هدف: ارزیابی کیفیت خواب در یک ماه گذشته

• ساختار: ۱۹ سؤال در ۷ مؤلفه (مانند تأخیر در خواب، مدت خواب، اختلالات خواب، مصرف دارو)

• کاربرد: تشخیص کیفیت پایین خواب، مناسب برای بی‌خوابی، اضطراب، افسردگی

• نمره‌دهی: نمره بالای ۵ نشان‌دهنده کیفیت پایین خواب

 

۲٫ مقیاس خواب‌آلودگی روزانه اپورث (Epworth Sleepiness Scale – ESS):

• هدف: سنجش میزان خواب‌آلودگی روزانه در موقعیت‌های مختلف

• ساختار: ۸ موقعیت روزمره (مثلاً نشستن در ماشین، تماشای تلویزیون)

• کاربرد: غربالگری آپنه خواب، نارکولپسی

• نمره‌دهی: بالاتر از ۱۰ نشان‌دهنده خواب‌آلودگی قابل توجه است

 

۳٫ پرسشنامه بی‌خوابی (Insomnia Severity Index – ISI):

• هدف: ارزیابی شدت بی‌خوابی

• ساختار: ۷ سؤال درباره دشواری شروع خواب، تداوم خواب، رضایت کلی، تأثیر روزانه

• کاربرد: تشخیص بی‌خوابی اولیه و پایش درمان (مثل CBT-I)

• نمره‌دهی: ۰–۷ طبیعی، ۸–۱۴ خفیف، ۱۵–۲۱ متوسط، ۲۲–۲۸ شدید

 

۴٫ پرسشنامه برلین (Berlin Questionnaire):

• هدف: غربالگری آپنه انسدادی خواب (OSA)

• ساختار: ۳ بخش: خروپف، خواب‌آلودگی روزانه، و عوامل خطر مثل BMI

• کاربرد: شناسایی افراد در معرض خطر OSA در جمعیت عمومی و بالینی

 

۵٫ مقیاس نگرش نسبت به خواب Dysfunctional Beliefs and Attitudes about Sleep (DBAS):

• هدف: سنجش باورهای ناسازگار درباره خواب

• کاربرد: در درمان شناختی‌-رفتاری بی‌خوابی (CBT-I)

• کمک می‌کند به: شناسایی باورهای اشتباه مانند “اگر خوب نخوابم، تمام روزم خراب می‌شود”

 

۶٫ پرسشنامه خواب کودکان (Children’s Sleep Habits Questionnaire – CSHQ):

• هدف: بررسی عادات و مشکلات خواب در کودکان ۴–۱۰ ساله

• کاربرد: اختلالات خواب رفتاری، مقاومت در برابر خواب، کابوس و شب‌ادراری