دوره آموزش تکنسین‌های پلی‌سومن‌وگرافی (اختلالات خواب)

درباره دوره:

دوره کوتاه‌مدت تربیت تکنسین پلی‌سومن‌وگرافی، ویژه پرستاران، ماماها و فارغ‌التحصیلان پیراپزشکی، با هدف آموزش عملی و تخصصی در زمینه تست‌های اختلالات خواب برگزار می‌شود.

 دکتر خسرو صادق‌نیت، از پیشگامان پزشکی خواب در ایران، این دوره را نظارت و برگزار میکنند.

جزئیات دوره

ظرفیت(تعداد پذیرش) دوره: ۴ نفر

مدت دوره: ۳ ماه (دوره به­ صورت تمام­ وقت و در شیفت­های مختلف صبح، عصر و شب براساس برنامه­ ریزی انجام شده خواهد بود).

مدرک مورد نیاز: کارشناسی در رشته های پرستاری، مامایی و سایر رشته ­های پیراپزشکی

مهارت‌هایی که در این دوره فرا خواهید گرفت

پس از گذراندن این دوره، شرکت‌کنندگان توانایی اجرای کامل و استاندارد تست‌های تشخیصی خواب را خواهند داشت، شامل:

• اجرای تست شبانه پلی‌سومن‌وگرافی (PSG)

• اجرای تست تأخیر در شروع خواب (MSLT)

• اجرای تست بیداری چندگانه (MWT)

• تیتراسیون با دستگاه CPAP

مهارت‌هایی که در این دوره فرا خواهید گرفت

پس از گذراندن این دوره، شرکت‌کنندگان توانایی اجرای کامل و استاندارد تست‌های تشخیصی خواب را خواهند داشت، شامل:

• اجرای تست شبانه پلی‌سومن‌وگرافی (PSG)

• اجرای تست تأخیر در شروع خواب (MSLT)

• اجرای تست بیداری چندگانه (MWT)

• تیتراسیون با دستگاه CPAP

راهنمای تکنسین برای تست‌های تخصصی

 راهنمای اجرای MWT

به نکات زیر برای انجام MWT توجه فرمایید:

• ۴ دوره ۴۰ دقيقه با فواصل ۲ ساعته توصيه مي شود.

• دوره اول ۵/۱ تا ۳ ساعت پس از ساعت معمول بيدار شدن فرد انجام مي گردد.

• نياز به انجام تست پلي سومنوگرافي قبل از MWT بايد بر اساس شرايط بيمار و توسط پزشک مشخص گردد.

• اتاق بايد در مقابل نور بيروني بخوبي محافظت شود.

• منبع نور بايد در حد ۵/۷ وات نوري بوده و در پشت سر بيمار (بيرون از ميدان ديدش) قرار گيرد.

• دماي اتاق بايد در حد راحتي بيمار (۲۱ تا ۲۵ درجه سانتیگراد) تنظيم شود.

• بيمار در حاليکه کمر و سرش به بالش يا پشتي تخت تکيه دارد بايد طوري در بستر یا صندلی راحت بنشيند که گردن حالت راحت داشته و به جلو يا عقب خم نشده باشد.

• استفاده از دخانيات، کافئين و داروها توسط بيمار در زمان قبل از تست يا حين تست ممنوع است و تکنسین خواب باید در این مورد توصيه هاي لازم را انجام داده و طی مراحل استراحت بین تست، بیمار را تحت نظر داشته باشد

• بر اساس پرسشنامهای مصرف داروهای بیمار طی ۲۴ ساعت گذشته مشخص شود.

• ممکن است براي حصول اطمينان از عدم اثر داروهاي غير ضروري روي نتيجه تست، غربالگري دارو لازم شود (با هماهنگی قبلی با پزشک گرفتن نمونه خون یا ادرار قبل از شروع تست باید انجام شود).

• قبل از هر مرحله تست، بيمار بايد در مورد نياز به استفاده از سرويس بهداشتي مورد سوال قرار گيرد.

• قبل از هر مرحله تست بايد مراحل کالیبراسیون و بيوکاليبراسيون انجام شود.

بيمار باید آرام بنشيند و کاملا پشت و سر خود را تکیه دهد وتا جايي که مي تواند بيدار بماند؛ بيمار نبايد مستقيما به سمت نور نگاه کند و یا سر خود را از بالش بلند کند.

• بيمار نبايد از روشهاي غيرمعمول براي بيدار ماندن (مثل حرکت دادن دست یا پا، حرف زدن، کار با موبایل ، استفاده از تسبیح و ….) استفاده کند.

• پايان تست زماني است که يا تا ۴۰ دقيقه بيمار بخواب نرود، يا مشخصا بخواب برود (که با سه اپاک خواب مرحله ۱ يا يک اپاک خواب مراحل ديگر مشخص مي شود. در صورت شک به مرحله خواب از پزشکان حاضر در کلینیک مشورت گرفته شود و در صورت عدم حضور پزشک تست تا پایان ۴۰ دقیقه ادامه پیدا کند).

• براي هر مرحله تست زمانهاي شروع و خاتمه تست، تأخير خواب (Sleep Latency)، زمان کلي خواب (TST)، و هر مرحله خواب (Stage of Sleep) بايد ثبت گردند.

• تست با لباس معمول بیرون از منزل انجام میگیرد و چیزهایی که مانع راحتی بیمار میشوند(مانند کراوات و کمربند) از وی دور میشوند.

• در فواصل تستها بیمار در محوطه داخل کلینیک(خارج از اتاق بستری) و تحت نظارت تکنسین حضور مییابد. بیمار در فواصل تستها نباید بخوابد.

• چنانچه بیمار گزارش کند که شب قبل خواب مطلوبی نداشته است و در روز انجام تست هوشیاری مطلوبی ندارد و یا اگر اطلاعات موثقی در دست نمیباشد، نباید MWT را در همان روز انجام داد.

• حداقل یکساعت بین خوردن صبحانه سبک و اولین تست باید فاصله باشد. بلافاصله پس از خاتمه تست دوم ناهار سبکی میل میشود.

• مونتاژهای متعارف عبارتند از: اشتقاقهای EEG متعارف و اشتقاقهای EOGو EMG چانه و EKG

راهنمای اجرای MSLT

۱-در MSLT باید بیمار قبل از انجام PSG شبانه، حداقل ۷ ساعت در بستر بوده باشد(در کودکان بیشتر از ۷ ساعت) و به مدت حداقل یک یا دو هفته قبل از انجام PSG و MSLT وضعیت خواب توسط پرکردن گزارشنامه خواب و یا اکتیگرافی(در صورت امکان) توسط پزشک مستند شده باشد.

۲- حداقل ۴ بار تست باید انجام شود و اگر فقط در یکی از مراحل چهارگانه بیمار وارد خواب REM شود، تست پنجم را نیز بایستی برای بیمار انجام داد.

۳- فاصله تست اول پس از پایان PSGشبانه ۵/۱ تا ۳ساعت (بطور معمول ۲ ساعت) است و فاصله بین تستهای MSLT نیز دو ساعت میباشد.

۴- مدت زمان هر تست حداقل ۲۰ دقیقه میباشد. اگر بیمار حین انجام تست(قبل از پایان ۲۰ دقیقه) به خواب رود، تست ۱۵ دقیقه دیگر ادامه پیدا میکند. مثلاً اگر در دقیقه ۱۶ به خواب برود، تست در دقیقه ۳۱ خاتمه می یابد. بنابراین هر NAP نباید بیش از ۳۵ دقیقه از زمان خاموش کردن چراغ ادامه یابد.

۵- قبل از شروع هر مرحله لازم است کالیبراسیون و بیوکالیبراسیون انجام شود.

۶- MSLT  بایستی بلافاصله در روز بعد از انجام PSG شب قبل انجام گیرد. MSLT را نباید در روز پس از PSG نوع Split انجام داد.

۷- اتاق خواب بایستی تاریک و کاملاً بدون سر و صدا باشد. دمای اتاق باید بر اساس سطح راحتی بیمار تنظیم گردد.

۸- پزشک معالج باید داروهای محرک، خواب آور و داروهای سرکوب کننده REM (ضد افسردگی) دو هفته قبل از تست قطع کند. استفاده از سایر داروهای معمول(مثل داروهای ضد فشارخون و انسولین) بایستی قبل از انجام MSLT توسط پزشک بررسی شوند. ممکن است نیاز به غربالگری از نظر مصرف داروها انجام گیرد تا اطمینان حاصل گردد که MSLT تحت تاثیر آنها قرار نگرفته است. غربالگری دارویی معمولاً در صبح روز انجام MSLT انجام میگیرد.

۹- مصرف دخانیات حداقل از ۳۰ دقیقه قبل از هر مرحله تست متوقف شود. از فعالیت فیزیکی شدید در طی روز انجام تست پرهیز شود و هر نوع فعالیت محرک بایستی حداقل از ۱۵ دقیقه قبل از شروع هر مرحله متوقف شود. بیمار ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از شروع تست و بیوکالیبراسیون در اتاق مستقر شود. بیمار باید از مصرف نوشیدنیهای حاوی کافئین (مثل قهوه، چای، ترکیبات کاکائو و نوشابه یا یا کولا) خودداری نموده، همچنین از قرارگرفتن در معرض نور شدید آفتاب جلوگیری شود.

۱۰- یک صبحانه سبک (نان، پنیر، کره، عسل یا شیر) (توجه شود که چای، قهوه، شکلات مصرف نشود). حداقل یک ساعت قبل از اولین مرحله توصیه میشود. همچنین توصیه میشود که بلافاصله پس از خاتمه دومین مرحله، ناهار سبکی بدون مصرف نوشابه کافیین دار میل گردد.

۱۱- قبل از شروع هر مرحله بایستی از نیاز بیمار جهت رفتن به دستشویی یا سایر نیازهای ضروری سوال گردد.

۱۲- در هر مرحله از فرصت خوابیدن بایستی از بیمار خواسته شود که: لطفاً آرام دراز بکشید و در وضعیت راحتی قرار بگیرید. چشمها را ببندید و سعی کنید به خواب روید. بلافاصله پس از این درخواست چراغهای اتاق خاموش میشوند و شروع تست مشخص میگردد.

۱۳- مابین تستها بیمار بایستی از رختخواب و اتاق بیرون آمده و از خوابیدن ممانعت بعمل آید(بطور کلی بایستی مابین مراحل تست، بیمار توسط تکنسین خواب در تمامی مراحل تحتنظر باشدتا مطمین باشیم در بین فواصل بیمار نخوابد و یا از خوردن مواد محرک اجتناب نماید).

۱۴- هرگونه حادثهای که شرایط استاندارد تست را بهم بزند بایستی توسط تکنسین خواب ثبت و اعلام گردد.

۱۵- بیمار می تواند در بین NAPها مطالعه کند، در سالن انتظار منتظر باشد یا تلویزیون مشاهده نماید اما نباید در معرض نور شدید آفتاب قرار گیرد.

سؤالات متداول درباره دوره تکنسین خواب

❓ چه مدارکی برای ثبت‌نام لازم است؟
مدرک کارشناسی در رشته پرستاری، مامایی یا سایر رشته‌های پیراپزشکی.

❓ آیا این دوره گواهی دارد؟
بله،انجمن پزشکی خواب ایران در پایان دوره، گواهی معتبر صادر می‌کند.

❓ دوره در کجا برگزار می‌شود؟
دوره در کلینیک‌های مورد تأیید انجمن برگزار می‌شود، با امکان حضور در بخش عملی.

مدیر علمی دوره

دکتر خسرو صادق‌نیت
متخصص پزشکی خواب، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران

جهت دریافت اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام، لطفاً با دبیرخانه انجمن پزشکی خواب ایران تماس بگیرید یا به صفحه تماس با ما مراجعه نمایید.